Ermeni Soykırımı kurbanları anısının olağan 105. yıldönümü vesilesiyle, Ermeni Soykırımı’nı tanıma, kınama ve telafi etme konusundaki ortak eksikliklerimiz tamamen ortaya çıkıyor.
Pan-türkizm bugüne kadar yabancı düşmanlığı, yabancı inkarlığı, ırkçılık kavramı olarak kınanmamış ve Ermeni Soykırımı’nın tüm dönemi boyunca ortak bir görüş benimsenmemiştir. Soykırımı uygulayan iki taraf Ermenilere karşı aynı soykırım eylemlerinin tarafları olarak tanımlanmamış ve sunulmamış. Ermenilere yönelik tüm soykırım eylemleri için tazminat paketleri hazırlanmamıştır.
Bu arada, Ermeni Soykırımı’nın tanınması, kınanması ve tazminatı konusunda ortak bir kavram benimseme zorunluluğu, aşağıdaki belgelere ve gerekçelere dayanarak uzun zamandır olgunlaşmıştır.
Ermeni Soykırımı uygulama aracı olarak, Pan-türkizm kavramı 1873-1874’lerde uygulanmaya koyuldu, daha sonra birbirini takip eden Türk hükümetleri tarafından benimsendi ve 1918’den itibaren de Azerbaycan tarafından benimsendi. (1) (2)
Soykırım, 1894-1923 yıllarında Ermenilere, Yunanlılara, Asuri/Süryanilere ve diğer halklara karşı uygulandı. Bu güne kadar da Ermenilere karşı uygulanmaya devam ediyor.
Bazı araştırmalara göre, 1894-1924’lerde birbirini takip eden Türk hükümetleri; Osmanlı, Genç Türk ve Kemalist’ler imparatorluğun 4 milyondan fazla Ermeni, Rum ve Asuri/Süryani vatandaşları yok ettiler. (3)
Ermeni Soykırımı Osmanlı İmparatorluğu topraklarında, Batı Ermenistan’da, Kilikya Ermenistanı’ında, Doğu Ermenistan’da, Bakü’de, Şuşa’da (Şuşi’de) uygulandı. (4)
Ve 1918-2016 yıllarında birbirini takip eden, Azerbaycan Hükümeleri tarafından sözde Azerbaycan Cumhuriyeti denilen bölgelerde; Sumgait’te, Bakü’de ve Şuşa’da (Suşi), Nahçıvan’da, Artsakh’ta, Gardman,da, Gandzak’ta, Marağa’da, Sahumyan’da, Taliş ve diğer Ermeni bölgelerinde katliamlar uygulandı.
Ermeni Soykırımı daha 1896, 1909, 1915, 1919-1920’de kınandı.1894-1896 Hamidiye katliamları zamanında ilerici isimler Jean Jorres, Victor Berard, Anatole France, Johannes Lepsius, Lynch ve diğerleri tarafından kınandı.
1909 Adana katliamlarının planı aynıdır. O Türk hükümeti tarafından düzenlemiş, milliyetçi mafya ve Kürt çeteleri tarafından gerçekleştirilmiş ve Türk ordusuna katılmışlardır. Adana katliamında yaklaşık 30.000 Ermeni öldürüldü. Soykırım gerçeği ile ilgili bir duruşma düzenlendi, ancak sadece bilçimseldi. Organize edilen bir yangın vasıtasıyla, mahkeme dosya ve belgeleri ateşe vermeye ve yok etmeye çalışmalarına rağmen, malzemelerin çoğu kurtarılmış ve bugüne kadar da korunuyor.
24 Nisan1915’te İstanbul’da (Konstantinopolis’te) Ermeni aydınların tutuklanmasıyla Ermeni Soykırımı’nın en büyük dalgası başlamış olduki 1923’e kadar devam etti ve aslında bugüne kadar henüz bitmemiştir. Ermeni Soykırımı nedeniyle bir buçuk milyondan fazla Ermeni öldürüldü ve yarım milyon Ermeni sügün edildi, mülteci durumuna düştü.
24 Mayıs 1915’te İngiltere, Fransa ve Rusya, Genç Türk hükümeti tarafından sınırsız Ermenil katliamlarını ve soykırımı kınayan özel bir bildiri yayınladılar ve Nisan 1915 katliamlarını “Türkiye’nin insanlığa ve medeniyete karşı yeni suçu” olarak nitelendirdiler.
Metin özellikle şunlar söylendi: “Türkiye’nin insanlığa ve medeniyete karşı yeni suçları göz önüne alındığında, Müttefik Devletlerin hükümetleri, bu suçlar için Osmanlı hükümetinin tüm üyelerinin ve bu katliamlara karışan yerel yetkililerin kişisel sorumluluğunu Yüksek Kapı’ya bildiriyor.” (5)
Ermeni Soykırımı’nı işleyen Osmanlı İmparatorluğu, Soykırımı ilk tanıyan ve kınayanlardan biridir.
1919-1920’lerde Konstantinopolis (Istanbul) Özel Askeri Mahkemesi Genç Türk liderlerinin duruşmasını gerçekleştirdi ve onlara iki suçlama sundu. Osmanlı İmparatorluğu’nu savaşa dahil etmek ve İmparatorluğa tabi Ermeni vatandaşlarının katliamlarını, soykırımı ve sürgünü gerçekleştirmek için. ve bunu temel alarak Genç Türk liderleri Talaat, Enver, Jemal, Nazim, Kemal Bey, Jemal Azmi, Naim, Behaheddin, Şakir gıyaben ölüm cezasına çarptırıldılar. Daha sonra Ermeni intikamcıları; “Nemesis Operasyonu” tarafından icra edildi. (6)
1 Ocak 2020 itibariyle, iki süper güç, ABD ve Rusya’nın yanı sıra Avrupa, Latin Amerika ve Orta Doğu’daki önde gelen ülkelerin de aralarında bulunduğu 39 ülke, 1894-1923 yıllarında Batı Ermenistan’da, Kilikya Ermenistan’ında, Osmanlı İmparatorluğu’unda, Doğu Ermenistan’da, Bakü’de ve Şuşa’da (Şuşa’de) gerçekleştirilen Ermeni Soykırımı’nı tanımış ve kınamışlardır…
Ermeni Soykırımı nedeniyle Ermenilere ve Ermenistan’a verilen zarar, yukarıda bahsedilen dönemle, yani 1894-1923 yılları ile 1918-2016 yılları arasındaki dönemle doğru orantılıdır. Hasarın değerlendirilmesi ve hesaplanması, bu gerekçelere ve olaylara dayanarak yapılmalıdır. Her bir olayla ilgili ayrı ayrı paketler hazırlanmalıdır. Suçun kınanması ve hasar tazminat paketleri olarak hem bireysel hem de birlikte aslında, yürürlüğe konulması mümkün olabilacek paketler hazırlanmalıdır. (7) (8)
Şunları hasaba alarak:
Ermeni Soykırımı’nı insanlığa ve uygarlığa karşı uluslararası bir suç olduğunu,
Ermenilere karşı 1894-1923 yıllarında gerçekleştirilen katliamın ve göç ettirmenin (tehcir) “BM Soykırım Suçunu Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesine” göre, soykırım olduğunu, 9 Aralık 1948, (9)
Birleşmiş Milletler “Savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için zamanaşımı uygulanmaması ile ilgili” sözleşmeye uygun olarak Ermeni Soykırımı’nın kinanmasının gerektiğini, (10)
Ve bu kunuda herhangi bir zamanaşımı süresi uygulanamaz.
Sonuç olarak, Ermeni Soykırımı’nın bu güne kadar devam etmekte olduğunu ve suçun kınanması gerçekleşmediği ve zararın karşılığı tamamen ödenmediği sürece, devam edecektir.
Ermeniler yaşamak, gelişmek ve ilerlemek için sağlam ve sarsılmaz yasal, politik, ulusal ve devlet temelini bulamadıkları sürece.
Armen Ter-Sargsyan
Batı Ermenistan Ulusal Meclisi (Parlamento) Başkanı
24․04․2020
Ermeniceden çeviren: Vrezh Kosayan
————–
Ծանոթագրություն
- Ովքե՞ր էին պանթուրքիզմի հիմնադիրները։ http://gov-wa.info/?p=3313&lang=hy
- Ջոն Կիրակոսյան, «Երիտթուրքերը պատմության դատաստանի առաջ», գիրք II, Երեւան, 1983:
- Israeli Researchers: Turkey’s Greek, Armenian, and Assyrian Christians Destroyed by “30-year Genocide” – https://www.breitbart.com/europe/2019/05/19/israeli-researchers-turkeys-christians-victims-30-year-genocide/?fbclid=IwAR2qSpIb3gW5-ye9n-MyVZsJmsM83Ca7DTyR7O9dQ9mPwoHE2X8N8SEZyzU
- Հայերի ցեղասպանության ճանաչման, դատապարտման եւ հատուցման հարցերի շուրջ Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետության (Հայաստան) ռազմավարության մասին։
http://gov-wa.info/?p=4265&lang=hy
- Մեծ Բրիտանիան եւ Հայկական հարցը:
- Երիտթուրքերի դատավարությունը։ http://www.genocide-museum.am/arm/online_exhibition_9.php
- Ջոն Կիրակոսյան, «Երիտթուրքերը պատմության դատաստանի առաջ», գիրք I, Երեւան, 1982:
- ՄԱԿ-ը հարցապնդում է յղել Թուրքիայի Հանրապետութեանը՝ 1915-1923-ին տեղահանուած հայերի մասին։ http://asbarez.com/arm/348948/%d5%84%d4%b1%d4%bf%d5%a8-%d5%80%d5%a1%d6%80%d6%81%d5%a1%d5%ba%d5%b6%d5%a4%d5%b8%d6%82%d5%b4-%d4%b7-%d5%85%d5%b2%d5%a5%d5%ac-%d4%b9%d5%b8%d6%82%d6%80%d6%84%d5%ab%d5%a1%d5%b5%d5%ab%d5%b6%d5%9d-1915-1923/?fbclid=IwAR2kKpb7l_daQVHQc2_S6tPe5HZhWTQXb4KJm6QCuEl9zlrCB7HGE129YxM
- «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եւ դրա համար պատժի մասին» ՄԱԿ-ի Կոնվենցիա, 9 դեկտեմբերի 1948 թ.։ https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=75835
- «Պատերազմի հանցագործությունների եւ մարդկության դեմ հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» ՄԱԿ-ի Կոնվենցիա, 26-ը նոյեմբերի 1968 թ.։ http://lousavor-avedis.org/?p=8581
