Intervention du Président de la République Arménie Occidentale Radik Khamoyan
Introduction:
L’agression azerbaïdjano-turque et les crimes de guerre commis contre l’Artsakh (Nagorno-Karabagh), l’Arménie et le peuple arménien du 27 septembre 2020 avec le recours à des groupes terroristes internationaux et aux drones israélo-turcs, ont prouvé une fois de plus que cette guerre barbare est une guerre menée contre la civilisation . Aussi, la libération du Plateau Arménien, berceau et carrefour des civilisations, est une nécessité historique et vitale pour la survie de l’humanité et le développement futur de la civilisation (1), (2).
L’Appel du Président de la République Artsakh Araïk Arutiunyan du 6 octobre 2020 pour mettre sur pied une alliance anti-terroriste et contrer les actions terroristes en République Azerbaïdjan est resté sans réponse. Cela signifie que les pays touchés par ce phénomène, y compris les pays d’Europe, devront dans un futur proche, affronter ces menaces individuellement (3).
———
Le 12 février 1919 à la Conférence de Paix de Paris, Boghos Noubar et Avétis Aharonian, co-présidents de la Délégation arménienne unifiée, ont présenté un mémorandum concernant les exigences de l’Arménie. Il formulait la nécessité de créer un Etat arménien indépendant avec la délimitation de son territoire: sept provinces (7 vilayets) d’Arménie Occidentale (Trébizonde inclus) et le rattachement de la Cilicie à la République d’Arménie.
Le 26 février lors d’une réunion du Conseil des Dix, cette Délégation unifiée a confirmé les exigences contenues dans ce mémorandum. Le 17 avril 1919, le Président des Etats-Unis d’Amérique Woodrow Wilson a reçu cette Délégation et a assuré qu’il ferait tout son possible pour défendre les exigences territoriales des arméniens.
Le 26 avril 1920, le Conseil Suprême des Puissances Alliées composé des représentants de la Grande Bretagne, de la France, de l’Italie et du Japon s’est adressé au Président des Etats-Unis pour qu’il intervienne en faveur des points suivants de sa Sentence Arbitrale:
a) la frontière entre l’Arménie et la Turquie
b) l’accès de l’Arménie à la mer
c) la démilitarisation du territoire turc adjacent à la frontière de l’Arménie (4).
La demande d’inclure la Sentence Arbitrale dans le Traité de Paix de Sèvres dans son article 89, a été adressée au Président des Etats-Unis par l’Arménie, la Turquie ainsi que par les pays ayant signé le Traité.
L’article 89 du Traité de Paix de Sèvres stipule: «la Turquie et l’Arménie ainsi que les Hautes Autorités signataires s’accordent pour soumettre à l’arbitrage du Président des Etats-Unis d’Amérique la détermination de la frontière entre la Turquie et l’Arménie pour les vilayets d’Erzeroum, Trébizonde, Van et Bitlis et accepter sa décision ainsi que toutes mesures qu’il préconisera pour un accès à la mer de l’Arménie et la démilitarisation de tout territoire ottoman adjacent à la frontière désignée» (5).
Le 22 novembre 1920 le 28e Président des Etats-Unis d’Amérique Woodrow Wilson a rendu sa Sentence Arbitrale.
Concernant celle-ci, il convient de remarquer en particulier ce qui suit:
- a) La Sentence Arbitrale n’est pas soumise à prescription, ne peut être présentée en cassation et doit être obligatoirement appliquée
- b) Par cette Sentence Arbitrale, le titre et les droits de l’Arménie sur les provinces de Van, Bitlis, Erzeroum et Trébizonde de l’Ancien Empire ottoman sont renforcés
- c) La Sentence Arbitrale fait effet d’ obligation, tant pour l’Arménie et la Turquie que pour les autres pays signataires du Traité de Paix de Sèvres et également pour son arbitre – les Etats-Unis d’Amérique
- d) Conformément à la Sentence Arbitrale, à partir du 22 novembre 1920, c’est-à-dire à partir de la proclamation de la Sentence Arbitrale, le territoire de la Turquie adjacent à la frontière de l’Arménie, sera démilitarisé.
Pendant des décennies entières le Grand Proche-Orient, le Plateau Arménien qu’on nomme communément berceau et carrefour des civilisations, vivent une profonde crise humanitaire, politique et de guerres, transformée depuis longtemps en crise civilisationnelle. En cause, les décisions prises en 1920 par le Traité de Paix de Sèvres, la Sentence Arbitrale du 28e Président des Etats-Unis d’Amérique Woodrow Wilson concernant les droits des arméniens et autres peuples et non appliquées. Il n’y a d’autre issue à cette crise régionale, qui influe également sur les processus mondiaux, que d’appliquer ces directives qui permettront par la même occasion de régler la crise actuelle du berceau et carrefour des civilisations qu’est le Plateau Arménien.
Il reste à rappeler que la République Arménie Occidentale (Arménie) s’est adressée en 2018 à l’ONU, aux membres permanents de son Conseil de Sécurité pour toute une série de questions y compris l’application de la Sentence Arbitrale du 28e Président des Etats-Unis d’Amérique Woodrow Wilson datée du 22 novembre 1920, dont l’intitulé complet est le suivant: «Décision du Président des Etats-Unis d’Amérique Woodrow Wilson concernant l’établissement d’une frontière d’Etat entre la Turquie et l’Arménie, d’un accès à la mer pour l’Arménie et la démilitarisation des territoires turcs adjacents à la frontière arménienne» (6), (7).
Il est évident que seules la défense et la réalisation des droits des arméniens et autres peuples autochtones de la région permettront d’établir au Grand Proche-Orient cette paix durable tant espérée, réclamée accompagnée d’une collaboration entre Etats et peuples de la région (8), (9).
Radik Khamoyan
Président de la République Arménie Occidentale
22 novembre 2020
*****
Traduit en français par Béatrice Nazarian
————————–
Notes en arménien:
- ԼՂ-ում պատերազմի նախաձեռնողները Թուրքիան եւ բրիտանական հատուկ ծառայություններն են, 26.10.2020 –
- ՄԱԿ ԱԽ հոկտեմբերի 19-ի նիստի հայտարարության նախագիծը տապալել է մշտական հինգ անդամ երկրներից մեկը: Ենթադրաբար, դա Մեծ Բրիտանիան էր, որի հատուկ ծառայության նոր ղեկավարն էլ Թուրքիայում դեսպան աշխատած եւ Էրդողանի ընկեր համարվող Ռիչարդ Մուրն է: ՄԱԿ ԱԽ նիստում պետք է կայանա՞ր խաղաղապահների տեղակայման մասին որոշումը, ինչը փաստորեն թույլ կտար բանը չհասցնել մինչեւ Շուշի:
Ինչն է ձախողվել պատերազմում հոկտեմբերի 19-ին, հասցնելով այն մինչեւ Շուշի, 14.11.2020 – https://www.lragir.am/2020/11/14/599377/
- Արցախի նախագահը կոչ է անում երկրներին միջազգային հակաահաբեկչական նոր կոալիցիա ձեւավորել, 6 Հոկտեմբեր, 2020 – https://armenpress.am/arm/news/1030629.html
- Սան Ռեմոյում Դաշնակից ուժերի Գերագույն խորհուրդը ապրիլի 26-ին որոշեց դիմել ԱՄՆ նախագահին երկու խնդրանքով. առաջին` ստանձնել Հայաստանի մանդատը, երկրորդ` իրավարար վճռով որոշել Հայաստանի եւ Թուրքիայի սահմանը:
https://www.aniarc.am/2020/04/26/bolshevik-kemalist-cooperation-part-two/
- Սեւրի խաղաղության պայմանագրի Հայաստանին վերաբերող հոդվածները տես, Ջոն Կիրակոսյան, Ռուբեն Սահակյան, Հայաստանը միջազգային դիվանագիտության եւ արտաքին քաղաքականության փաստաթղթերում՝ 1828-1923 թթ., «Հայաստան» հրտ., Երեւան, 1972, էջ 672:
- Տես, Քաղվածք № 6 Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) 1-ին գումարման 7-րդ նստաշրջանի 2-րդ նիստի արձանագրությունից, 29 մայիսի 2018 թ. – http://gov-wa.info/?p=2335&lang=hy
- ՄԱԿ-ի ուղարկված դիմումների համառոտագրված տեքստերը տես, Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետության (Հայաստան) կառավարության եւ խորհրդարանի պաշտոնական կայքերում, Դիմումներ ՄԱԿ-ին բաժնում – http://gov-wa.info/ , https://parliament-wa.info/
- Տես, Արեւմտյան Հայաստանի հայերի իրավունքների պաշտպանության իրավական – քաղաքական միասնական փաթեթ, ժողովածու՝ հայերեն, արեւմտահայերեն, ռուսերեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, թուրքերեն լեզուներով։ Տես, Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետության (Հայաստան) կառավարության եւ խորհրդարանի պաշտոնական կայքերում, Իրավական փաթեթ բաժնում – http://gov-wa.info/ , https://parliament-wa.info/
- Տես, Մերձավոր Արեւելքի նոր քարտեզը ըստ արյունակցական կապերի եւ հավատի նմանությունների, թարգմանությունը եւ նախաբանը «Ազգ» օրաթերթի, 25.08.2006 թ.։
