Ցեղասպանագիտական հանդես 9 (2), 2021 – https://doi.org/10.51442/jgs.0023 ՀԱԼԷՊԻ ՄԷՋ ՊԱՏՐԱՍՏՈՒԱԾ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ–ԱՄԲԱՍՏԱՆԱԳՐԵՐԸ ԵՒ ՍԱՍՈՒՆԻ ՏԵՂԵԿԱԳԻՐԸ (1919 Թ.)1 Միհրան Ա. Մինասեան «Հայոց ցեղասպանության թանգարան–ինստիտուտ» հիմնադրամ, Հայաստան Յօդուածը բաժնուած է երկու մասի. առաջինը կը խօսի 1919 թ. Փարիզի հաշտութեան վեհաժողովին ներկայացնելու նպատակով Հալէպի հայրենակցական միութիւններուն կամ խմբակցութիւններուն պատրաստած Ամբաստանագիր-Տեղեկագրերուն ստեղծման մասին,
Հայ ժողովրդի իրավունքների այս այբուբենին տիրապետելը նույնքան կարեւոր է, որքան Վռամշապուհ արքայի եւ Սահակ Պարթեւ կաթողիկոսի աջակցությամբ ու Մեսրոպ Մաշտոցի ջանքերով 406 թվականին ստեղծված Հայոց այբուբենին տիրապետելը
سيدتي العزيزة، اسمحوا لي أن أعرب لكم مرة أخرى عن احترامي العميق وأؤكد أن جمهورية أرمينيا الغربية (أرمينيا) ، بعد أن صدقت على ميثاق اليونسكو في ٢٠ آذار / مارس ٢٠١٨ ، تخضع بالكامل لأحكامه وأهدافه المعلنة:
Մենք՝ ներքոյ ստորագրեալներս, սոյն յայտարարութեամբ կը յայտնենք, որ կ՛ընդունինք, կը միանանք ու կ՛աջակցինք Հայոց պահանջատիրութեան վերաբերող այն փաթեթին ու դիմումնագիրներուն, որոնք Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան(Հայաստան պետութիւն) կողմէ՝
Հայերի ցեղասպանությունը իրականացվել է 1894-1923 թթ. ընթացքում Օսմանյան կայսրության տարածքում, Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկյան Հայաստանում, Արեւելյան Հայաստանում, Բաքվում, Շուշիում․․․ ՝ Թուրքիայի իրար հաջորդող կառավարությունների կողմից՝ սուլթանական, երիտթուրքական քեմալական, հետագայում՝ հանրապետական, ինչպես նաև քրդական ավազակախմբերի ակտիվ և անմիջական մասնակցությամբ, որի ադյունքում սպանվեցին ավելի քան 1,5 միլիոն հայեր, իսկ
ԱՄՆ-ի կողմից Օսմանյան կայսրությունում 1894-1923 թթ. հայ բնակչության մասայական կոտորածները որպես նախապես ծրագրավորված ու հետեւողականորեն իրագործած ցեղասպանական ակտ որակող փաստաթղթերի ընդունումը հին պատմություն ունի։ Այն հստակեցնում է ԱՄՆ քաղաքականությունը եւ կոնկրետ քայլերը այս հարցում եւ սկիզբ է առնում դեռեւս 1894 թ․-ին։ Համառոտ թվարկենք դրանք․
Մեր դեմ պատերազմ է լինելու․ Հայտարարում եմ զորահավաք․ ՀԱԲ-ի հրամանատար Արամ Թորգոմյանի (ԱՐԱՄՈ) կոչը, 24 Ապրիլ, 2021 թ.
ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ Հայ ժողովուրդը ապրեցաւ 20-րդ դարու առաջին ցեղասպանութեան արհաւիրքը եւ հայրենիքի կորուստը, որովհետեւ, ամէն բանէ առաջ չկրցաւ ճիշդ հասկնալ թուրք թշնամիի պետական մտածելակերպը, այդ ցեղի հոգեկերտուածքը ու ինքնապահպանական բնազդի անասնական առանձնայատկութիւնը:
81 տարեկան հասակում այսօր՝ մարտի 31-ին, մահացել է Արցախի հերոս, Շուշիի ազատագրման ռազմագործողության հրամանատար, գեներալ մայոր Արկադի Տեր-Թադեւոսյանը՝ Կոմանդոսը։ Այս տեղեկությունը հաստատեցին «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնից, ուր մի քանի օր առաջ ծանր վիճակում տեղափոխվել էր լեգենդար հրամանատարը։
Նոր տարում եւ նոր ժամանակային շրջափուլում հայ ժողովրդին ու Հայաստանին մաղթում ենք զորություն ու կամք, եւ Աստծո օգնությունը, անհատական ու հավաքական մակարդակներում մեզ պատուհասած այս խորը ճգնաժամը հաղթահարելու եւ դրանից հաջողությամբ դուրս գալու համար։ Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետություն (Հայաստան)
