Batı Ermenistan Hükümeti’nin 9. yıldönümü vesilesiyle
Batı Ermenistan hükümeti’nin (ve sadece hükümetin değil, aynı zamanda tüm devlet sisteminin, ve ayrıca parlamento ve başkanlık sisteminin de) oluşumu, ilk başta 1918, 1919-1920’lerde Ermeni toplumuna uluslararası toplum tarafından verilen hakları korumayı amaçlamaktadır.
Hükümetin oluşum süreci 4 Şubat 2001 yılında başladı. Parlamento ve başkanlık sisteminin oluşum süreci Batı Ermenistan Parlamentosu’nun 18-20 Ocak 2014 tarihleri arasında gerçekleşen 1. Dönem, 1. Birleşim esnasında oldu.
Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin oluşumunun yasal ve hukuksal temellerinin bir parçasını oluşturan «Yerli Halkların Hakları Hakkında» ki beyannamenin ilkelerinin ve hükümlerinin (13.09.2007) temelleri üzerine Batı Ermenistan Ermenilerinin ulusal kimliği ve vatandaşlık sistemi kuruldu, Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan) yasal-hukuksal ve devletsel yapısı oluştu. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 21. maddesine uyarınca, Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan), yönetim birimleri – Ulusal Meclis (Parlamento), Hükümet ve Cumhurbaşkanlığı sistemi oluştu.
İlk olarak Kasım 2013’te, doğrudan internet üzeri elektronik oylamayla Batı Ermenistan Parlamentosu milletvekilleri seçimleri yapıldı. Seçimlere 41 ülkeden yaklaşık 18 bin seçmen katıldı, 64 milletvekili seçildi.
1-5 Eylül 2018’de Parlamento’nun 2. Dönem milletvekilleri seçimleri yapıldı. 47 ülkeden 51 bin 500 seçmen seçimlere katılarak, ortak bir listeyle Batı Ermenistan Ulusal Meclisi’nin (Parlamento) 101 milletvekilini seçti.
Batı Ermenistan Cumhuriyeti’in şimdiki Cumhurbaşkanı Radik Khamoyan’dır, Başbakanı Tigran Paşabezyan’dır, Ulusal Meclis (Parlamento) Başkanı Armen Ter-Sargsyan’dır.
2014’ten itibaren Batı Ermenistan devlet sisteminin tam adı Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) dir.
Batı Ermenistan devlet sisteminin tüm faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini ve uygulanmasını amaçlayan kararları hatırlayalım. Bunlardır:
- Rusya Hükümeti’nin (Rusya Halk Komiserleri Konseyi) ” Türkiye-Ermenistan’ı hakkında” ki (Batı Ermenistan hakkında) kararnamesi, 11 Ocak 1918,
- Müttefikler Yüksek Kurulu tarafından fiilen (de facto) Ermenistan Devleti’nin bağımsızliğının Paris Konferansı esnasında tanınması, 19 Ocak 1920,
- Müttefikler Yüksek Kurulu tarafından yasal (de jure) olarak Ermenistan Devleti’nin bağımsızliğının tanınması, Paris, 11 Mayıs 1920,
- ABD Senatosu’nda 29 Mayıs – 1 Haziran 1920 tarihleri arasında Ermenistan’ın vekilliğinin tartışılması, yani Birleşik Devletler fiili (de facto) olarak Ermeni toprakları ile ilgili Ermeni Devleti’nin haklarını ve unvanını tanıdı. Böylece Osmanlı İmparatorluğu’nun bu bölgelerle ilgili hakkını ve unvanını geçersiz kıldı,
- Kilikya Ermenileri tarafından ”Kilikya’nın Bağımsızlığı ile ilgili” Bildirgenin kabulu, 4 Ağustos 1920,
- Sevr Barış Antlaşması, 10 Ağustos 1920,
- ABD 28. Başkanı Woodrow Wilson’ın Türk-Ermeni sınırı, Ermenistan’ın denize çıkışı ve Ermeni sınırına bitişik Türk topraklarının askersizleştirilmesi ile ilgili aldığı Tehkim Kararı, 22 Kasım 1920.
Bu düşüncelerden yola çıkarak 2018 ve 2019’da Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) BM’ye aşağıdaki dilekçelerle başvurdu:
- Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan Devleti) BM üyeliği için yaptığı başvuru, 25 Mayıs 2018.
- Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan Devleti) ABD Başkanı Woodrow Wilson’un Tehkim Karar’ıyla sınırları belirlenmiş bölgede Batı Ermenistan Cumhuriyeti’ni (Ermenistan Devleti) hayata geçirmek ve gerçekleştirmek ile ilgili başvurusu, 28 Mayıs 2018.
- Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan Devleti) Ermenistan ve Kilikya topraklarının askersizleştirilmesi, Türk işgal güçlerinin oradan çekilmesi ile ilgili başvurusu, 20 Kasım 2018.
- Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan Devleti), Ermenistan Devleti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki sınırların belirlenmesi ile ilgili başvurusu, 7 Ağustos 2019.
Aslında bu, Ermenistan Cumhuriyeti’ni, Artsakh Cumhuriyeti’ni ve Orta Doğu’daki Ermeni cemaatlerini mevcut tehdit ve zorluklardan en iyi şekilde korumak için bir fırsat ve araçtır.
Doğal olarak, bu, Ermeni halkına verilen tüm hakları hayata geçirmek ve gerçekleştirmek için çaba göstermede bir fırsat ve araçtır. Nihayet 100 yıldan fazla bir süredir askıya alınan Ermeni Sorununun adil ve nihai bir çözümüne ulaşmak için bir fırsat ve araçtır.
Tihran Pashabezyan
Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) Başbakanı
04.02.2020
—————–
Batı Ermenistan vatandaşlarını, Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) yetkililerini ve Batı Ermenistan Ulusal Meclisi (Parlamento) milletvekillerini, Batı Ermenistan Hükümeti’nin kuruluşunun 9. Yıldönümü münasebetiyle kutluyoruz. Biz birlikteyiz. Birlikte de başarıya ve zafere ulaşacağız.
—————-
Ermenice’den Türkçe’ye çeviren: Vrezh Kosayan
