Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra, Paris Barış Konferansı’nda; 18 Ocak 1919 – 21 Ocak 1920’de, antlaşmalar tasarlandı, bunlar daha sonra savaşta yenilmiş devletlerle galip devletler arasında imzalandılar.
Bu antlaşmalar sistemi Versay-Washington sistemi olarak adlandırldı.
Versay-Washington Antlaşmalarının temelini, Versay, Saint-Germain, Neuilly-sur-Seine, Trianon, Sevr Antlaşmaları ile Washington Konferansı’ında imzalanan antlaşmalar teşkil ediyordu ki bunlar Uzak Doğu Bölgesi ile ilgili antlaşmalardı.
Versay Barış Antlaşması 28 Haziran 1919’da Bir yandan Almanya ile, öte yandan muzaffer ülkeler ve müttefikleri olan ABD, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Belçika, Brezilya, Küba, Bolivya, Ekvador, Yunanistan, Guatemala tarafından imzalandı. Haiti, Hicaz, Honduras, Liberya, Panama, Peru, Nikaragua, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya Krallığı, Siyam, Çekoslovakya ve Uruguay arasında imzalandı.
Saint-Germain Barış Antlaşması 10 Eylül1919’da bir yandan Avusturya, diğer yandan muzaffer ülkeler ile müttefikleri arasında imzalandı.
Neuilly-sur-Seine Antlaşması 27 Kasım 1919’da bir yandan Bulgaristan ile diğer yandan muzaffer ülkeler ve müttefikleri arasında imzalandı.
Trianon Antlaşması 4 Haziran1920’de, bir yandan Macaristan ile diğer yandan muzaffer ülkeler ve müttefikleri arasında imzalandı.
Sevr Antlaşması 10 Ağustos 1920’de, bir yandan Osmanlı İmparatorluğu Hükümeti tarafından diğer yandan İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Belçika, Yunanistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Ermenistan, Çekoslovakya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya tarafından imzalandı.
Sevr Antlaşması’nın imzalanmasından önce aşağıdaki çalışma süreci gerçekleşti. 11 Mayıs 1920’de Türk heyeti Paris Barış Konferansı’na davet edildi ve burada kendisine “Barış Koşulları” sunuldu. Müttefik Kuvvetler arasında Ermeni Devleti delegasyonu da bulunmaktaydı. Daha sonra Sevr Antlaşması’nın önsözü haline de gelen “Barış Koşulları” nın önsözünde Ermenistan’ın adı Müttefikler Devletler arasında yer aldı. Böylece, 11 Mayıs1920’de. Ermenistan’ın bağımsızlığı”de jure” olarak tanındı, ki bu bağımsızlığının 100. yıldönümü 11 Mayıs 2020’de doluyor.
Sevr Antlaşması’nın 6. Bölümünün Ermenistan başlığındaki 89-93 Maddeleri 1919-1920 tarihleri esnasında Ermeni halkının haklarına ilişkin alınan kararlar, yani bunların temel ilkeleri yer alıyordu.
Sevr Antlaşması ile ilgili bazı önemli hususlar.
Bir: Sevr Barış Antlaşması onaylanmadığı için yürürlüğe girmemiştir diye iddia edenlerin hepsi, Öyleyse Büyük Ortadoğu ülkelerinin mevcut sınırlarının yasal olmadığını kabul etmek zorundadırlar.
İki: Sevr Barış Antlaşması’nın şartları sadece iki durumda yerine getirilmemiştir: Yani: Ermenistan’ın (6. Bölümünün Ermenistan başlığındaki 89-93 Maddeleri) ve Kürdistan’ın (3. Bölümünün Kürdistan başlığındaki 62-64. Maddeleri).
Üç: Ermenistan ve Kürdistan ile ilgili Sevr Barış Anlaşmasının şartlarını ve maddelerini uygulanmadan ve aynı zamanda ABD 28. Başkanı Woodrow Wilson’un Tehkim Kararı’nı uygulanmadan Büyük Ortadoğu’da kalıcı ve uzun ömürlü bir barışı sağlamak mümkün değildir.
Radik Khamoyan
Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) Cumhurbaşkanı
11 Mayıs 2020
***
Ermeniceden çevirisi: Vrezh Kosayan
