ՄԱկ-ի մարդու իրաւունքների գրասենեակը այսօր հրապարակել է զեկոյց, որը մանրամասնօրէն ներկայացուել է Թուրքիայում հարաւ-արեւելքում յուլիսի 15-ից դեկտեմբերի 2016-ը կատարուած զանգուածային ոչնչացման, սպանութիւնների եւ բազմաթիւ այլ լուրջ մարդու իրաւունքների խախտումների մասին:
«ես յատկապէս մտահոգուած եմ այն մասին, որ 2015 թ. Յուլիսի վերջի եւ 2016 թուականի օգոստոսի վերջի միջեւ 13 ամիսների ընթացքում հարիւրաւոր ենթադրեալ անօրինական սպանութիւններ, ներառեալ կանայք եւ երեխաներ, հաւաստի հետազօտութիւն չեն իրականացուելէ, – ասել է ՄԱԿ-ի Մարդու իրաւունքների յանձնակատարը: Զեյդ Ռաադ Ալ Յուսեյնը իր գրասենեակի կողմից հրատարակուած լրատուամիջոցի մէջ (OHCHR) ասել է.
«ակնյայտ է, որ ոչ մի կասկածեալ չի ձերբակալուել, եւ ոչ մի անձ չի դատապարտուելէ, – աւելացրեց նա:
Այդ շրջանում Կառավարութեան անվտանգութեան գործողութիւնները տուժել են աւելի քան 30 քաղաքներ եւ թաղամասէր եւ տեղահանուել 335.000-ից կէս միլիոն մարդու, հիմնականում քրդական ծագումից:
Պարոն Զեյդը խոստովանել է, որ Թուրքիան դիմագրաւել է բարդ մարտահրաւէրներ, որոնք վերաբերում են յուլիսի 2016 թ. Փորձուած յեղաշրջմանը եւ մի շարք ահաբեկչական յարձակումների արձագանքմանը: Այնուամենայնիւ, նա ասել է, որ երկրում մարդու իրաւունքների իրավիճակի ակնյայտ վատթարացումը յանգեցնում է ահազանգի եւ միայն ծառայում է լարուածութեան խորացմանը եւ անկայունութեան խթանմանը:
Հաշուետու ժամանակահատուածում արտակարգ դրութեան պայմաններում ձեռնարկուած միջոցները, ներառեալ `հաշուետու ժամանակահատուածում, աւելի քան 100 հազար մարդ ազատուել է պետական կամ մասնաւոր հատուածի աշխատանքից, նոյնպէս խորապէս ազդել են մարդու իրաւունքների իրավիճակի վրայ հարաւ-արեւելքում .
Քրդական աշխատաւորական կուսակցութեան (PKK) հետ կապ ունենալու կասկածանքով մօտ 10.000 ուսուցիչ հեռացուել է, որը կառավարութիւնը համարում է ահաբեկչական կազմակերպութիւն `առանց պատշաճ գործընթացի:
Քրդական ծագում ունեցող ժողովրդավարօրէն ընտրուած պաշտօնեաների հեռացումը, անկախ լրագրողների խիստ հետապնդումը, անկախ եւ քրդական լեզուների լրատուամիջոցների եւ քաղաքացիների ասոցիացիաների փակումը, ինչպէս նաեւ դատաւորների եւ դատախազների զանգուածային կասեցումը հակաահաբեկչական օրէնսդրութեան կիրառումը խիստ թուլացրել է ստուգումները եւ մնացորդները եւ Մարդու իրաւունքների պաշտպանութիւնը:
«թուրքիայի կառավարութիւնը մեզ չի յաջողուել տրամադրել մուտքի հնարաւորութիւն, սակայն վիճարկեց այս զեկոյցում կատարուած լուրջ մեղադրանքների ճշմարտացիութիւնը: Սակայն մեղադրանքների ծանրութիւնը, ոչնչացման սանդղակը եւ աւելի քան 355 հազար մարդկանց տեղաշարժը նշանակում են, որ անկախ հետաքննութիւնը թէ հրատապ եւ կարեւոր է է, – ասաց պարոն Զեյդը:
Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights
Report on the human rights situation in South-East Turkey
July 2015 to December 2016
