Ամբողջ աշխարհը եռում է, ամպեր են կուտակվել մեր ամբողջ տարածաշրջանի, մեր հայրենիքի վրա, իսկ մենք քննարկում ենք՝ թույլ տալ արդյոք այս հանցագործին Հայաստանում արտահերթ ընտրություններ կազմակերպել: Այս մասին իր Telegram-ալիքում գրել է Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը: «Հարավային Կովկասը հերթական անգամ վերածվել է աշխարհաքաղաքական մարտերի ասպարեզի: Դրան նպաստում են իրադարձությունները, որոնք զուգահեռ զարգանում են երեք հարթություններում: Առաջին՝ տեղական հարթությունը, Ղարաբաղյան երրորդ պատերազմն է եւ դրանից հետո ստեղծված իրավիճակը:
Երկրորդը`ընդլայնված տարածաշրջանային մակարդակն է, որը ներառում է Միջերկրական ծովի արեւելքից մինչեւ Մերձավոր Արեւելքը` իր դերակատարներով, շահերով եւ հակամարտություններով: Եւ երրորդ՝ գլոբալ հարթությունը Ռուսաստանի-ԱՄՆ (կամ Արեւմուտք-Ռուսաստան) լարվածության մակարդակի բարձրացումն է: ԱՄՆ-ի եւ Իրանի, ԱՄՆ-ի եւ Թուրքիայի միջեւ հարաբերություններում առանձնահատկությունները եւ դրանց զարգացման սպասումները յուղ են լցնում կրակին:
Նման իրավիճակները պարունակում են եւ՛ մարտահրավերներ, եւ՛ հնարավորություններ ցանկացած երկրի համար՝ կախված դրա թափից, նշանակությունից եւ այլն: Բայց այստեղ կա մի կարեւոր «բայց»: Որպեսզի հայտնվի դրանցից արդյունավետ օգտագտվելու որեւէ հնարավորության կամ հավանականություն, պետք է անհրաժեշտ պայմաններ լինեն՝ երկիրը պետք է լինի կանխատեսելի եւ հասկանալի գործընկեր, պետք է ազնիվ եւ վստահելի հարաբերություններ ունենա դաշնակիցների հետ, պետք է ունենա սկզբունքներ եւ արժեքներ: Եւ, իհարկե, երկիրը պետք է ունենա իշխանություն, որն ունակ կլինի ապահովել վերոհիշյալը, ունենա իրական, այլ ոչ թե ֆորմալ լեգիտիմություն եւ ունենա սուբյեկտություն, որպեսզի կարողանա իր պետության առաջնահերթությունները կյանքի կոչել:
Եւ, վերջապես, այս իշխանությունը պետք է հարգված լինի՝ ինչպես դրսում, այնպես էլ երկրի ներսում: Եւ վերն ասվածից պարզ է դառնում, որ նիկոլյան Հայաստանն ունի եւ ունենալու է զրո հնարավորություններ, զրո գործիքներ՝ հնարավորությունների իրականացման համար, եւ մարտահրավերների այնպիսի ներկապնակ, որոնք կարող են կասկածի տակ դնել մեր երկրի գոյությունը որպես այդպիսին: Սա է մեր այսօրվա ողբերգությունը: Իրադարձությունների այսպիսի պատկերի դեպքում նույնիսկ առաջին հայացքից դրական թվացող նորությունները խորը մտահոգության տեղիք են տալիս: Դրա վառ օրինակը 10 օր առաջ Բայդենի վարչակազմի կողմից Հայոց ցեղասպանության թեմայով ազդանշաններն էին: Եւ այստեղ էլ մի շարք հարցեր են ծագում:
Կարեւոր է արդյոք մեզ համար ԱՄՆ-ի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը: Միանշանակ՝ այո: Կա՞արդյոք վստահություն, որ ԱՄՆ-ում գործընթացը գնում է այդ ճանապարհով: Ո՛չ։ Կան վարչակազմի ներկայացուցիչների կողմից հնչեցված ոչ այնքան հստակ հաղորդագրություններ: Ինչպիսին են այս գործընթացի տեսանելի եւ ստորջրյա նպատակները, եւ որոնք պետք է լինեն մեր պատասխան քայլերը, եւ ունա՞կ են արդյոք Հայաստանի իշխանությունները պատասխանել այն հարցին, թե ինչու հենց հիմա ԱՄՆ ղեկավարը սկսեց քննարկել այս թեման: Պատասխանը նույնն է` միանշանակ ոչ: Բայդենը աշխարհին խոստացել է «Ամերիկայի վերադարձ»: Չկա պակաս նրանց, ովքեր «հրավիրում են» ԱՄՆ-ին, այդ թվում` մեր տարածաշրջան: Վտանգավոր են նրանք, ովքեր, հրավիրելով Ամերիկային, հետապնդում են միայն անձնական նպատակներ:
Առավել վտանգավոր են նրանք, ովքեր երկակի / եռակի խաղ են խաղում՝ հրահրելով ուժային կենտրոնների բախումներ: Պե՞տք է արդյոք այստեղ նշել Նիկոլի անունը: Իսկ ի՞նչ Բայդենը: Հաշվի առնելով սուր մակարդակը, որով բնութագրվում են ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերությունները, Բայդենի համար այսօր կարեւոր է «անառակ որդուն»` Թուրքիային դարձյալ կարճ շղթայով կապել: Երկրորդ՝ ԱՄՆ նախագահի համար կարեւոր է իր կողմը ձգել Ադրբեջանին` միեւնույն ժամանակ աչք փակելով Ղարաբաղում սանձազերծված պատերազմի եւ այս երկրի բացահայտ ագրեսիայի հանդեպ (դրա համար բավական է կարդալ Բայդենի շնորհավորական ուղերձը Ալիեւին` Նովրուզի առիթով): ԱՄՆ-ի համար կարեւոր է ակտիվանալ Իրանի կողքին գտնվող տարածաշրջանում: Կարեւոր է շահել հայերի եւ առաջին հերթին ամերիկացի հայերի համակրանքը:
Եւ Հայոց ցեղասպանության մասին այս ոչինչ չպարտադրող հիշատակումները կարող են գործիքներից մեկը հանդիսանալ վերը նշված բոլոր նպատակներին հասնելու համար: Որտե՞ղ է Հայաստանը այս բոլոր գործընթացներում: Ամբողջ աշխարհը եռում է, ամպեր են կուտակվել մեր ամբողջ տարածաշրջանի, մեր հայրենիքի վրա, իսկ մենք քննարկում ենք՝ թույլ տալ արդյոք հանցագործին Հայաստանում արտահերթ ընտրություններ կազմակերպել: Այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում, հիշեցնում է մեկ դար առաջվա իրադարձությունները: Բայց այս զուգահեռները մենք կթողնենք պատմաբաններին», – գրել է Մինասյանը:
